موسویان: تاریخ شفاهی انقلاب آنچنان پا نگرفته است
سیدمیثم موسویان درخصوص تاریخ شفاهی انقلاب گفت: انقلاب همه درگیر بودند و کسی نمیتواند برای فرد دیگری تعریف کند به همین دلیل تاریخ شفاهی در حیطه انقلاب آنچنان نداریم. همه همسایه هم و درگیر بودیم. لذا تاریخ شفاهی انقلاب آنچنان پا نگرفته است.
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، یکی از سوژههای مغفول در تاریخ ادبیات ایران انقلاب اسلامی است که در ۴۴ سال پیش اتفاق افتاد اما این رویداد که تاریخ را به قبل و بعد از خود تقسیم کرد هنوز در فضای ادبیات نتوانسته است جایگاه خود را پیداکند. در همین باره با سید میثم موسویان نویسنده کتاب «بینام پدر» که داستان اصلیاش در بستر انقلاب اسلامی رخ میدهد و در چهاردهمین دوره از جایزه جلال اثر شایسته تقدیر انتخاب شد به گفتوگو نشستیم.
موضوعات ارزشی آنطور که شایسته و بایسته است جایگاهی ندارند
موسویان درخصوص اینکه چرا هنوز نتوانستهایم اثری شایسته و بایسته انقلاب اسلامی در قالب رمان خلق کنیم گفت: در مبحث رمان نه تنها به انقلاب اسلامی بعد از ۴۴ سال بلکه بعد از ۱۴۰۰ سال به عاشورا هم پرداخته نشده است، چرا که رمانها در حیطه ادبیات خلاقه جای میگیرند و موضوعات ارزشی آنطور که شایسته و بایسته است جایگاهی ندارند. اگر ما داستان را به رمان، مستند و تاریخ شفاهی تقسیم کنیم؛ میبینیم که در حوزه رمان ما به موضوعات ارزشی نپرداختهایم یعنی رماننویسی هم برای این موضوع نداشتیم که به این موضوع بپردازد.
مانیفست حزب توده در ایران این بوده است که داستان نویسها کمونیست بشوند
وی در ادامه تصریح کرد: مانیفست حزب توده در ایران این بوده است که داستان نویسها کمونیست بشوند یا کمونیستها داستان نویس شوند به همین دلیل شما به غیر از تعداد معدودی نویسنده، نویسندهای را نمیبینی که چپ نبوده باشد. چپ به لحاظ سیاسی و اعتقادی. این افراد پدران داستان ایران هستند و شاگردانی را هم تربیت کردند. به هر حال دغدغههای ارزشی ندارند. طبیعی است، افرادی که این هنر را دارند به خاطر اساتیدی که داشتند، آموزشهایی که دیدند و گعدههای ادبی که با محوریت اساتید تدارک دیده شده است.
انقلاب همه درگیر هستند و کسی نمیتواند روایت کند
موسویان با بیان اینکه افرادی که این هنر را داشتند دغدغه مسائل ارزشی را ندارند گفت: رمان را به سمتی بردند تا کسانی در آن رشد و متبحر شوند که دغدغه موضوعات ارزشی را ندارند چه عاشورا باشد و چه انقلاب و چه دفاع مقدس. ممکن است شما بگویید درخصوص جنگ کارهایی شده است اما من میگویم که در خصوص دفاع مقدس رمان کار نشده است. یعنی کاری که برای جنگ شده است روایت تاریخ است. در انقلاب همه درگیر هستند و کسی نمیتواند روایت کند.
تعریف کردن خاطرات جنگ تاریخ شفاهی میشود و نه رمان
وی در ادامه تصریح کرد: اما جنگ اینطور نیست چون درصد کمتری از مردم نسبت به انقلاب در آن شرکت داشتند و برگشت همین افراد و تعریف کردن خاطرات جنگ تاریخ شفاهی میشود و نه رمان. ما کسانی را داشتیم که خاطرههای ناب و تجربه نشدهای داشتند از دفاع مقدس و زمانی که برگشتند خاطراتشان را بیان کردند و چاپ شد. این میشود تاریخ شفاهی و نه رمان.
نویسنده کتاب «بینام پدر» با اشاره به اینکه در انقلاب اسلامی روایت کم نداریم اما کم کار شده است گفت: در این حیطه روایت کم نداریم. اما انقلاب همانند جنگ نیست. انقلاب همه درگیر بودند و کسی نمیتواند برای فرد دیگری تعریف کند به همین دلیل تاریخ شفاهی در حیطه انقلاب آنچنان نداریم. همه همسایه هم و درگیر بودیم. لذا تاریخ شفاهی انقلاب آنچنان پا نگرفته است.
تاریخ شفاهی انقلاب شکل نگرفته
وی در ادامه بیان کرد: حال چرا الان برای نسلهای جدید میگوییم، کاش میتوانستیم همان را هم مکتوب کنیم. یکی از دلایلی که تاریخ شفاهی انقلاب شکل نگرفته، درگیری همگانی بوده است و احساس نیازی شکل نگرفته است. اما جنگ اینطور نیست. چون ما گروهی هستیم که عدهای اندک از ما به جنگ میروند و به ما تعریف میکنند. اما در هر حیطه معنایی و ارزشی چه عاشورا و انقلاب و جنگ رمانهایی نسبت به بزرگی واقعه نداریم. پس ما نتوانستیم رماننویسهایی تربیت کنیم که این دغدغه را داشته باشند و به اندازهای که تربیت کردیم نیز محصولمان را چیدهایم اما شایسته و بایسته نبوده است.
در حیطه رمان هم همانند سایر حوزههای فرهنگی ضعیف عمل کردیم
موسویان با بیان این که در حیطه رمان هم همانند سایر حوزههای فرهنگی ضعیف عمل کردیم اظهار داشت: متاسفانه جمهوری اسلامی در طی ۴۴ سال دغدغه این را نداشته که سلبریتی مخصوص به خودش را در بلند مدت تربیت کند. ما در حیطه فرهنگی ۴۴ سال ضعیف عمل کردیم و در حیطه رمان هم همانند سایر حوزههای فرهنگی. الان چه تعداد هنرمند فرهنگی که شایسته و بایسته ارزشهای انقلاب اسلامی است دارد به فعالیت میپردازد؟
پایان پیام/