تعاون در هفته‌ای که گذشت؛
ساخت فضا چون همگرایی در تولید، مالکیت و ایجاد ارزش افزوده، نقش بی‌بدیلی را در اقتصاد روستایی ایفا کردند اما درحال حاضر باتحولات بنیادی تعاونی‌ها، شرکت‌های داخلی با دشواری‌هایی مواجه هستند.
به گزارش خبرنگار مهر، موضوع سهم ۲۵ درصدی تعاونی‌ها در اقتصاد از برنامه پنجم توسعه و حتی پیش از آن مطرح بوده است. برنامه هفتم توسعه به زودی وارد فاز اجرا می‌شود اما همچنان این عدد از سوی دولتمردان در حال تکرار است.
سهم تعاونی‌ها امسال به عدد ۶ درصد رسید. به نظر می‌رسد ۲۵ درصد رقم رویایی و آرمانی است که با واقعیت فاصله زیادی دارد. چرا سیاست‌ها در اجرا به هدف دست نمی‌یابند؟ چالش‌های پیش رو تحقق سهم ۲۵ درصدی بخش تعاونی‌ها در اقتصاد چیست؟ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان یکی از متولیان اصلی در پاسخ به این چرایی‌ها پاسخ‌های سربالا دارد. وی گفت، بله متأسفانه سال‌ها است که تلاش می‌شود سهم تعاونی‌ها در اقتصاد به ۲۵ درصد برسد اما تا امروز محقق نشده است. بخشی از چرایی این موضوع ریشه فرهنگی دارد که ما باید تعاون با یکدیگر را افزایش دهیم.
وی به مشکلات مالی اشاره کرد که باید به میزان نیاز تأمین شود تا به آن نگاه وسیعی که در حوزه اقتصاد تعاونی وجود دارد، دست یابیم.
مرتضوی در پاسخ به این پرسش که پیش بینی می‌شود در دولت سیزدهم چقدر محقق شود عنوان کرد که تلاش می‌کنیم تا بتوانیم عدد فعلی را افزایش دهیم.
آمار شرکت‌های تعاونی
اقتصاد تعاونی موضوع مهمی است که در دولت سیزدهم به طور ویژه به آن پرداخته شده است. در این خصوص اتاق تعاون ایران یکی دیگر از متولیانی است که می‌تواند با اجرا برنامه‌ها سهم شرکت‌های تعاونی را در اقتصاد افزایش دهد. معاون اقتصادی و کسب و کار اتاق تعاون ایران درباره چگونگی تحقق سهم ۲۵ درصدی تعاونی‌ها در اقتصاد عنوان کرد که در حال حاضر بیش از ۲۰۰ هزار تعاونی در کشور ثبت شده که از این تعداد بیش از ۱۰۰ هزار تعاونی فعال است. دلیل این تفاوت در اعداد این است که برخی تعاونی‌ها پروژه محور بوده و در مقطعی تشکیل و پس از پایان پروژه فعالیت این شرکت‌های تعاونی نیز به پایان می‌رسد
پس از سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و تاکید شدن بر فعالیت بخش تعاون در اقتصاد که در برنامه پنجم توسعه مطرح شد شرکت‌های تعاونی در یک دهه گذشته مغفول ماندند و به فراموشی سپرده شدند به طوری که در سال ۱۳۹۱ بیش از ۱۳ هزار تعاونی در کشور تشکیل شد که این عدد سال به سال کوچک‌تر شده و در نهایت در سال ۱۳۹۹ کمتر از ۳ هزار شرکت تعاونی در کشور شکل گرفت. فرصت‌های زیادی برای تشکیل تعاونی‌ها در قالب‌های مختلف وجود دارد البته لزوماً تعداد تعاونی‌ها مطرح نیست و بازدهی و کیفیت فعالیت‌ها اهمیت بیشتری دارد. ویژگی تعاونی بر اساس آنچه در قانون آمده، شرکت‌های تعاونی تشکیل می‌شوند تا به اعضا خدمات با کمترین هزینه ارائه دهد. بر این اساس تعداد این شرکت‌های تعاونی در کنار بازدهی آنها مهم است.
معاون اقتصادی و کسب و کار اتاق تعاون ایران از اقدامات اتاق تعاون ایران برای تسهیل صادرات این شرکت‌ها گفت و عنوان کرد که دفتر تجاری ایران در مسکو راه اندازی شده که تعاون گران از این بستر بهترین بهره برداری در حوزه صادرات و واردات تجهیزات و تکنولوژی‌های مورد نیاز را داشته باشند. علاوه بر این اتاق تعاون اعلام آمادگی کرده تا در سایر کشورها از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس هم دفتر تجاری راه اندازی کند.
دنیا کجاست؟
شرکت‌های تعاونی در تأمین، تولید و توزیع نقش بی‌بدیلی در اقتصاد دارند اما این موضوع در ایران با خلاهایی رو به رو است. در این خصوص مدیرعامل اسبق سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور به عملکرد سنتی تعاونی‌ها اشاره کرد که تعاونی‌های روستایی در ابتدای شکل‌گیری خویش، با ترکیب و امتزاج عناصر مهمی از ساخت فضا چون همگرایی در تولید، مالکیت و ایجاد ارزش افزوده، نقش بی‌بدیلی را در اقتصاد روستایی ایفا کردند؛ اما در حال حاضر به دلیل کافی نبودن سرمایه ثبتی، عقب افتادگی در تمهیدات نهادی و حاکمیت شرکتی ناکارا، هیأت عامل کم سواد، مسن و بی‌انگیزه، کمبود نیروی کار حرفه‌ای، گسترش جغرافیایی ناموزون، مداخلات سیاسی و عمدتاً دستوری متنفذین محلی، ابزار تولید ناکافی، ظهور دیالکتیک تأثیرات اکولوژیکی محیط طبیعی «محدودیت‌های طبیعی آبی-خاکی»، صورت‌های عقب افتاده فناوری‌های کشاورزی، ساختار کهنه و تشکیلات نامناسب، وجود مخالفت‌ها و انباشت ناکارآمدی‌ها در فرایند کار، بحران تقاضا و فقدان سرمایه در گردش لازم برای مداخلات بازاری به هنگام، در چنبره دشواری‌ها گرفتارند.
ساختار اصلی نظام فضایی شبکه تعاون روستایی را جریان‌ها و پیوندهای منبعث از آنها تشکیل می‌دهند که همگی در محیط‌هایی رقابتی با ناپایداری بالا فعالیت می‌کنند بنابراین مسئله حقوق سهامداری، ارتباط بین اعضا، هیأت مدیره، مدیران میانی، بازرسان و حساب‌رسان با ذی‌نفعان و ذی‌مدخلان شبکه و نحوه گزارشگری مالی در خصوص پایداری عنصر سود و ارتباط سود و جریان‌های نقدی و مهار قضیه فساد و عنصر سهم‌بندی قدرت در بطن حاکمیت شرکتی مناسب و سازگار اهمیت بسزایی پیدا می‌کند.
اجرای طرح تعاون شهر
در ادامه موضوع اقتصاد تعاونی معاونت تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از طرح «تعاون شهر» ها خبر داد و گفت، معاونت امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و شورای عالی استان‌ها تفاهم‌نامه همکاری امضا کردند. این تفاهم نامه با هدف بسترسازی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاها و شهرستان‌های کشور با ارتقای سطح مشارکت عمومی و مردمی‌کردن اقتصاد در راستای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی از طریق توانمندسازی اقشار متوسط و کم‌درآمد جامعه با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بخش تعاونی، کمک به ارتقای سهم بخش تعاونی به ۲۵ درصد اقتصاد ملی در راستای توسعه و کمک به اشتغال پایدار و فراگیر، کاهش تصدی‌گری دولت و واگذاری امور به بخش غیردولتی با اولویت بخش تعاونی و کمک به توسعه و ترویج فرهنگ تعاون در جامعه با بهره‌گیری از ظرفیت شورای‌های اسلامی سراسر کشور اجرایی می‌شود.
چاپ یک کتاب
در حوزه معیشت کتاب تازه‌ای وارد بازار شده که روش محاسبه سبد معیشت خانوار را به روش علمی و با زبانی ساده و روان بیان می‌کند. «راهنمای محاسبه سبد معیشت خانوار در ایران» با شمارگان ۱۰۰۰ جلد در ۷۵ صفحه با تألیف و گردآوری محمدصادق محسنی کبیر راهی بازار شده است. این کتاب مشتمل بر ۳ بخش «تعاریف مفاهیم سبد معیشت، روش محاسبه سبد و جدول‌ها و نمودارهای سبد معیشت خانوار به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای» بوده و در آن مفاهیم و ضریب‌های اهمیت «کالاهای خوراکی» و «کالاهای غیرخوراکی» به همراه جدول‌ها و نمودارهای مختلف هزینه‌ای برای خانوار در ایران توضیح داده شده است.
