مغز را به نوعی می‌توان مهم‌ترین عضو بدن دانست. مغز انسان دربردارنده نقشه اصلی بدن ماست و مسئولیت مدیریت تمام اعضا را به عهده دارد و این کار را به کمک نورون‌ها انجام می‌دهد. نورون‌ها به مغز کمک می‌کنند تا نحوه فعالیت هر عضو بدن را تعریف کند و سپس آن را تحت کنترل بگیرد. اما اگر عضوی جدید به بدن اضافه شود، مغز چطور آن را تحلیل خواهد کرد؟ آیا شاهد توهم ذهنی در رفتار انسان خواهیم بود؟
انگشت ششم و توهم ذهنی
در سال 2016 دانشمندان آزمایشی را طراحی کردند که شرکت‌کنندگان در آن گمان می‌کردند یک انگشت اضافه دارند. به عبارت دیگر، آن‌ها در طول آزمایش گمان می‌کردند در هر دست شش انگشت دارند. هدف دانشمندان از انجام چنین آزمایشی بررسی نحوه عملکرد مغز و توهم ذهنی بود.
در این آزمایش، داوطلبان هر دو دست خود را بر روی میز گذاشتند (به‌طوری که کف دست آن‌ها بر روی میز قرار داشت) سپس یک آینه در دوطرفه در میان دست‌ها به صورت عمودی قرار داده شد، به‌طوری که وقتی داوطلبان در آینه نگاه می‌کردند، تصویر قرینه شده دست خود را مشاهده می‌کردند.
سپس آزمایش از انگشت شست شروع شد. داوطلبان انگشت شست خود را دو بار در راستای بالا و پایین حرکت دادند. آن‌ها این کار را به صورت همزمان برای دست‌های راست و چپ انجام می‌دادند. سپس نوبت به انگشت اشاره رسید. این‌بار آنچه انگشت اشاره سمت راست و چپ انجام می‌دادند متفاوت بود. داوطلبان انگشت اشاره دست راست را به سمت بالا و سپس پایین می‌آوردند و همزمان انگشت اشاره دست چپ را به سمت راست و چپ حرکت می‌دادند.
این کار برای 20 مرتبه تکرار شد. داوطلبان باید در هنگام انجام این کار به تصاویر دستان خود در آینه نگاه می‌کردند. با تکرار این کار، توهم ذهنی آغاز شد و آن‌ها احساسی از حضور انگشت ششم نامرئی در دست چپ خود داشتند.
«دنیس دکات» دانشجوی فارغ‌التحصیل علوم اعصاب در «بیرکبک» دانشگاه لندن و نویسنده اصلی مقاله جدید می‌گوید: «حقیقتا ترسناک است. حتی با اینکه می‌دانیم این مسئله توهم ذهنی است، اما احساسی بسیار شگفت‌انگیز است.»
در آخرین مطالعه این گروه، تعداد تکرار حرکات با انگشتان دست متفاوت شد. به عنوان مثال، یک دست حرکتی را بیست بار انجام می‌داد، درحالیکه دست دیگر حرکتی دیگر را ده بار انجام می‌داد. یک ربات مکانیکی نیز به دست داوطلبان نصب شده بود تا هنگامی که احساس کردند انگشتی اضافه دارند، آن را گزارش دهند. اکثر شرکت‌کنندگان در حین آزمایش احساس کردند انگشت اشاره‌شان حدود چند سانتی‌متر کوتاه‌تر شده است. این تغییر نشان می‌دهد آزمایش مذکور نه تنها توهم داشتن انگشت اضافه را به داوطلبان القا می‌کند، بلکه سبب تغییر اندازه نیز می‌شود. به عبارت دیگر، تغییر در موجودیت اعضا نیز توسط این آزمایش تجربه شد.
دکات می‌گوید: «جدا از مفاهیم فلسفی موجود در این آزمایش در مورد احساس انسان از خود و اعضای بدنش، این تحقیق می‌تواند برای افرادی که دارای اندام رباتیک هستند، بسیار مفید باشد.» او ادامه داد: «یک زائده مکانیکی ممکن است از طریق این توهمات مغزی، حتی برای اندام‌هایی با ویژگی‌های پیچیده، احساس حضور عضو را از طریق توهم ذهنی برای انسان ایجاد کند.»
«آتین بوردت» دانشمند رباتیک از دانشگاه «امپریال کالج» در لندن که بر روی توانایی‌های افرادی که به صورت مادرزادی با شش انگشت متولد شده‌اند، تحقیق می‌کند گفت: «این آزمایش به خوبی و با دقت بالایی انجام شده است. با انجام چنین آزمایش‌هایی می‌توان واکنش مغز را در برابر حضور عضوی غیرعادی در بدن مطالعه کرد. در مراحل بعدی این آزمایش قصد داریم با نصب سنسورهایی بر روی مغز داوطلبان تغییرات صورت گرفته پس از احساس وجود عضو جدید را بررسی کنیم و آن را در جراحی‌های پزشکی – مانند پیوند عضو – به کار ببریم.»
