ایسنا/چهارمحال و بختیاری رئیس هیات مدیره انجمن هیدرولوژی ایران گفت: افراد غیر متخصص اظهار نظر می‌کنند که پدیده مونسون یا بارش‌های تابستانه ناشی از توده‌های هوای موسمی، به دلیل بارورسازی ابرهاست، این فرضیه از نظر آماری حتی در سطح ۱۰ درصد هم معنادار نیست.
روح‌الله فتاحی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: خشکی یک ویژگی آب و هوایی است که باتوجه به غیر یکنواختی توزیع بارش، انرژی خورشیدی، بارش سالیانه و میزان تبخیر و تعرق موجب شده در مناطق مختلف کره زمین اقلیم خشک، نیمه خشک، مرطوب و نیمه مرطوب حکمفرما شود، اما خشکسالی بر خلاف خشکی پدیده‌ای جوی است که وقوع آن براساس میزان بارش سالانه نسبت به میانگین طولانی‌مدت تشخیص داده می‌شود، براساس ویژگی‌های آب و هوایی موجود در کشور، کمبود بارش و به تبع آن کمبود منابع آب تجدیدپذیر که از ویژگی‌های آب و هوای مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می‌رود، یک ویژگی ذاتی این سرزمین است.
دانشیار مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد افزود: باتوجه به وضعیت موجود، لازم است خود را با شرایط خشکی وفق دهیم، البته وفق دادن به این معناست که براساس استانداردهای جهانی در مناطق خشک و نیمه خشک، باید بین ۴۰ تا ۶۰ درصد آب تجدیدپذیر را به عنوان آب قابل برنامه‌ریزی درنظر گرفت، آمارها نشان می‌دهد در برخی نقاط کشور مقدار مصرف آب حتی از آب‌های تجدیدپذیر سالیانه بیشتر است که متاسفانه این امر با ویژگی آب و هوایی حاکم بر بسیاری از مناطق کشور سازگار نیست.
فتاحی گفت: باید پذیرفت ایران در منطقه‌ای خشک و نیمه خشک واقع شده که لازم است به جای ایجاد تقاضاهای جدید، میزان آب برنامه‌ریزی را با مقدار آب قابل اطمینان هماهنگ کنیم، آنچه امروزه در کشور با آن مواجه هستیم بیش از اینکه خشکسالی هواشناسی یا هیدرولوژیک باشد، خشکسالی اقتصادی اجتماعی است و تقاضاهایی برای آب ایجاد شده که قادر به برآورده کردن آن‌ها نیستیم.
وی توضیح داد: در منطقه خشک و نیمه خشک پرداختن به فعالیت‌هایی همچون کشاورزی یا گسترش صنایع آب‌بر که نیاز آبی بالایی دارد، نباید انجام شود و محور توسعه در مناطق مختلف کشور باید بر مبنای آمایش سرزمینی، آب محور باشد.
رئیس هیات مدیره انجمن هیدرولوژی ایران در خصوص بحث تغییر اقلیم، بیان کرد: با توجه به افزایش دما، کاهش بارش و تغییر نوع بارش‌ها کم‌کم در حال لمس کردن پدیده تغییر اقلیم هستیم، البته نمی‌توان قصوراتی که در زمینه برنامه‌ریزی منابع آب صورت گرفته به گردن تغییر اقلیم انداخت.
وی در ادامه گفت: یکی از راهکارهایی که بشر برای تغییر محیط‌زیست یا افزایش میزان آب تجدیدپذیر انتخاب کرده بحث بارورسازی ابرهاست، تکنیکی که با تزریق هسته‌های تراکمی، آن توده‌های هوایی که از مناطق موردنظر عبور می‌کنند سریع‌تر به مرحله اشباع رسانده و شرایط تخلیه رطوبتی توده هوا در مناطق مقصد فراهم شود، اما این پدیده کاملا تصادفی است و عدم قطعیت بسیار بالایی دارد، یعنی برخلاف دانشی که بشر از گردش عمومی جو دارد، هنوز این موضوع با عدم قطعیت‌های زیادی مواجه است.
فتاحی بیان کرد: تکنیک بارورسازی ابرها به طور موثر و دقیق نتوانسته موجب تغییر خصوصیات بارشی در مناطق مختلف کره زمین شود و افراد غیر متخصص اظهار نظر می‌کنند که پدیده مونسون یا بارش‌های تابستانه ناشی از توده‌های هوای موسمی، به دلیل بارورسازی ابرهاست، این گونه نیست، در حقیقت تغییرات آب و هوایی و عدم قطعیت‌هایی که در کره زمین وجود دارد موجب می‌شود پدیده مونسون در یک سالی تنها در نواحی جنوبی و برخی سال‌ها تا عرض‌های جغرافیایی بالاتر را با حجم متفاوت از بارش تحت تاثیر قرار می‌دهد، بنابراین این فرضیه از نظر آماری حتی در سطح ۱۰ درصد هم معنادار نیست.
دانشیار مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد با اشاره به ضرورت پرداختن به بحث آبخیزداری و تاثیر آن در سیلاب، تاکید کرد: اگر در سایر مناطق به این مقوله پرداخته شده بود، این حجم از بارش می‌توانست موجب تقویت آبخوان‌ها و افزایش ذخایر آب سطحی شود، اما این کار انجام نشد، از طرفی یکی از ویژگی‌های آب و هوایی مناطق خشک و نیمه خشک تغییرپذیری در بارندگی‌هاست، یعنی در سال‌های متوالی ممکن است شاهد رخداد بارش‌های با شدت و مقدار بسیار زیاد یا بسیار کم‌تر از بارندگی‌های نرمال باشیم.
وی در خصوص سدسازی و تاثیر آن بر خشکسالی، بحران آب یا تغییر اقلیم، خاطرنشان کرد: برای تامین نیازهای منطبق بر میزان آب تجدیدپذیر سالیانه و آب قابل برنامه‌ریزی مجبور به سدسازی هستیم، زیرا سدها ابزاری برای تنظیم عرضه و تقاضا هستند و امری اجتناب‌ناپذیر است، بنابراین سدها در ایجاد پدیده خشکسالی نقشی نداشته و حتی ممکن است مانع خشکسالی شوند، البته موافق سدهای بزرگ که معضلات محیط زیستی را به همراه دارند نیستم، اما سدهای کوچک در قالب طرح‌های آبخیزداری به منظور کنترل سیلاب ضرورت دارد و حتما باید در کنار سایر اقدامات آبخیز داری بیولوژیکی( تقویت و توسعه پوشش گیاهی متناسب با اقلیم هر منطقه) و مکانیکی (کنتور فارو، پیتینگ و ….) به عنوان ابزاری برای جلوگیری از سیلاب و ذخیره آب از طریق هدایت به سامانه‌های پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها در مناطق مختلف احداث و مورد استفاده قرار گیرند.
انتهای پیام
