دوره پهلوی
-
فرهنگ
رسم و رسوم جشن نیمه شعبان در دوره قاجار
در ایران نیمه شعبان همواره جشن نور بوده است و پس از انقلاب اسلامی هم که نور علی نور شد. اما در تاریخ که عقب برویم، در دوره قاجار نیز جشن‌های بزرگی برای نیمه شعبان برپا می‌شد و نوشته‌اند که: «بسیار بسیار باشکوه جشن گرفته بودند». گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: طاق‌نصرت‌های نیمه شعبان از دهه ۳۰ شمسی برپا شدند و داستان این بود: «طاق‌نصرت‌ها با داربست‌هایی چوبی برپا می‌شدند و با گل و بوته و لامپ‌مهتابی‌های رنگی…
-
فرهنگ
قیمت دلار اولین بار کی جهش کرد؟
نخستین جهش ارزی ایران کی اتفاق افتاد؟ اولین‌بار موقع جنگ جهانی دوم بود که قیمت دلار جهش کرد و ناگهان دو برابر شد؛ از ۱۶ ریال رسید به ۳۲ ریال. این اولین‌بار بود، ولی آخرین‌بار نبود. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: داستان نخستین جهش قیمت دلار در ایران این بود: «مطابق اسناد موجود در تیرماه سال ۱۳۰۱ خورشیدی… نرخ هر دلار آمریکا در اقتصاد ایران ۱۴ ریال بوده است. همزمان با ورود ارتش متفقین به ایران که به…
-
فرهنگ
قیمت دلار از کی برای ایرانی‌ها مهم شد؟
روزگاری بود که ایرانی‌ها اسم دلار هم به گوششان نخورده بود و پول خارجی همان پول بریتانیا یعنی لیره استرلینگ بود و پول نفت را هم ایران به لیره می‌گرفت. اما از دهه ۲۰ شمسی، بودجه ایران نفتی شد و قیمت دلار برای ایرانی‌ها مهم شد. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: در دوره مظفری و تا پایان دوره قاجار و حتی در دوره پهلوی اول پول خارجی در ایران همچنان پول بریتانیا بود و اصلا دلار آمریکا کجا بود…
-
فرهنگ
رشوه‌بگیر مشهور به «5 درصدی» که بود؟
«جعفر شریف امامی» که یکی از سلاطین فساد و رشوه در دوره پهلوی بود بیش‌تر به‌خاطر نخست‌وزیری در سال ۱۳۵۷ مشهور است! نکته جالب‌تر اینکه وی به‌دلیل دریافت رشوه به آقای «5 درصدی» مشهور بود ولی نخست‌وزیر شده بود تا با فساد مبارزه کند. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: داستان شریف امامی این بود که وزیر راه و وزیر صنایع و معادن بود و در سال ۱۳۳۹ چند ماه نخست‌وزیر شد و از سال ۱۳۴۲ تا پایان دوره…
-
فرهنگ
استقبال تاریخی جلوی چشم سلطنت‌طلب‌ها!
بزرگ‌ترین استقبال تاریخ ایران که ۶ تا ۸ میلیون نفر در آن شرکت کردند، همین‌طوری نبود؛ یک کمیته استقبال داشت که روز ۳ بهمن ۱۳۵۷ تشکیل شد و بیش از ۵۰ هزار عضو داشت و ایران را آماده کرد برای روز بزرگ. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: در روزهایی که بختیار خودش را منصوب سلطنت مشروطه ـ البته از نوع پهلوی ـ می‌دانست و سلطنت‌طلبان و برخی نظامیان و وابستگان دربار پهلوی امید داشتند که بختیار کاری بکند…
-
فرهنگ
خداحافظی با کوه آرارات به سبک پهلوی!
کوه آرارات که شامل ۲ قله بزرگ و کوچک است در کشور ترکیه قرار دارد. مشهور است که مردم ارمنستان نیز به این کوه مرزی، تعلق خاطر دارند، ولی خیلی‌ها نمی‌دانند که آرارات کوچک تا حدود ۹۰ سال پیش جزو خاک ایران بود و رضاخان آن را داد رفت! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: ماجرای آرارات کوچک در ایران از آنجا شروع شد که انگلیس به دولت ایران گفت که مشکلات مرزی با همسایگانش را حل کند. انگلیس…
-
فرهنگ
روز مادر از کی «روز مادر» شد؟
روز مادر که همه می‌روند دیدار مادرها و هدیه می‌برند و زن‌ها هدیه می‌گیرند از همسرشان، از کی این‌طوری شد که جشن ملی شد در ایران؟ بعضی‌ها یادشان هست، ولی خیلی‌ها نمی‌دانند که از کی روز مادر، روز مادر شد و ماجرا اصلا چه بود. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: خیلی قدیم‌ها یعنی در ایام باستان می‌گویند در ایران مراسم روز مادر بوده و این‌طوری بوده: «سپندارمذگان یا اسفندگان یکی از جشن های ایران باستان است که در…
-
فرهنگ
یک بهایی با ۸۰ شغل دولتی در ایران!
اینکه یک نفر ۸۰ شغل حکومتی داشته باشد، باورکردنی نیست، ولی «عبدالکریم ایادی» که بهایی بود و طبیب دربار پهلوی دوم بود، این همه شغل داشت و تازه با شاه پهلوی هم شوخی می‌کرد و می‌گفت که می‌خواهد ۱۰۰ شغل داشته باشد! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «عبدالکریم ایادی» که فرزند یکی از خانواده‌های سرشناس بهایی در ایران بود، پزشک ارتش بود و نخستین‌بار برای درمان بیماری‌های روحی و روانی علیرضا پهلوی برادر محمدرضا پهلوی پایش به دربار…
-
فرهنگ
برف بارید، ۲۰۰ روستا از نقشه ایران پاک شدند!
سنگین‌ترین بارش برف در ایران که به عنوان پُرتلفات‌ترین بارندگی در کتاب رکوردهای گینس ثبت شد سال ۱۳۵۰ اتفاق افتاد؛ خیلی‌ها نمی‌دانند که آن سال ۲۰۰ روستا از نقشه ایران پاک شدند! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: آن سال‌ها زیاد صدایش را درنیاوردند که چه فاجعه‌ای در ایران رخ داده، چون حکومت پهلوی امکانات و برنامه‌ای برای امدادرسانی نداشت و حداقل ۴ هزار نفر کشته شدند و شرایط این‌طوری بود: «اوایل بهمن، بارش برف شروع شد و حدود…
-
فرهنگ
«دشمن شماره یک» قرآن کیست؟/ شهید آیت‌الله سعیدی پاسخ می‌دهد
دشمن شماره یک قرآن کیست؟ این را آیت‌الله سعیدی، مبارز شجاع و انقلابی در دوره پهلوی برای تاریخ گفته است و دلیلش را هم گفته است. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: آیت‌الله «سید محمدرضا سعیدی» از مبارزان انقلابی بود که همه عمر به روشنگری و مقابله با مفاسد دوره پهلوی پرداخت و سرانجام در سال ۱۳۴۹ پس از شکنجه شدید توسط مأموران حکومت پهلوی در زندان به شهادت رسید. وی مدت طولانی توسط ساواک زیر نظر بود و…
-
فرهنگ
خواندنی‌های تاریخ| آن یک‌جمله‌ای که «طیب» نگفت که نگفت!
«طیب حاج رضایی» جزو لوتی‌ها بود و یک روز در حمایت از روح‌الله خمینی (ره) مقابل پهلوی‌ها ایستاد و تیرباران شد؛ این‌ها را همه می‌دانند، اما خیلی‌ها نمی‌دانند که طیب فرصت داشت فقط یک جمله بگوید و خودش را نجات بدهد، ولی نگفت! گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «طیب» حرف‌های بسیاری گفته بود و باکی نداشت که به مذاق خیلی‌ها خوش بیاید یا نیاید و مثلا گفته بود: «من زندگی‌ام و پولی را که به‌دست می‌آورم دو قسمت…
-
فرهنگ
شهریور پرآشوب ایران در سال 1320
شهریوماه 1320 شمسی یادآور یک نقطه عطف در تاریخ ایران معاصر است؛ پایان دوران سیاه استبداد رضاخانی و آغاز سال‌هایی که سایه ویرانگر استبداد محمدرضا و جنگ جهانی دوم بر خاک این مرز و بوم افکنده شد. به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس، ایران که در جنگ جهانی دوم اعلام بی‌طرفی کرده بود در شهریوماه ۱۳۲۰ شمسی توسط انگلیس و شوروی اشغال شد و رضاخان با دستور انگلیسی‌ها و با همان سبک و سیاق ظهورش، از میان رفت. وی بدون لحاظ…
-
فرهنگ
رختشویی کنار جوی آب؛ دهه ۵۰ شمسی!
روزگاری بود که مردم تهران و شهرهای بزرگ ایران هنوز در جوی خیابان‌ها رخت می‌شستند و این روزگار زیاد هم دور نبود؛ دهه ۵۰ شمسی بود. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: رختشویی کنار جوی آب در شهرهای بزرگ ایران و همه جای ایران از قدیم رواج داشت و تا آخر دوره قاجار و بعدها در دوره پهلوی و پیش از لوله کشی آب و حتی پس از آن همچنان ادامه داشت و وضعیت این‌گونه بود: «متمولان و اعیان…
-
فرهنگ
شگردهای نخستین کلاهبردار بانکی ایران
«سلطان کلاهبرداری بانکی» در ایران چه کسی است؟ وی نخستین کسی است که در نظام بانکی ایران کلاهبرداری کرد و به همین دلیل «پدر کلاهبرداری بانکی» لقب گرفت و شیوه شگفت‌انگیزی هم برای کلاهبرداری داشت و نامش «هژبر یزدانی» بود. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «هژبر یزدانی» گلّه‌دار بود و اجدادش هم گله‌دار بودند، ولی از یک جایی به بعد، دید با چند تا گوسفند کارش راه نمی‌افتد و زندگی این‌طوری حال نمی‌دهد و اواخر دهه ۴۰ شمسی افتاد…
-
فرهنگ
آن مرد عرق‌چین به سر که «سیدخندان» شد/ رفیق مشهور مسافران شمیران
مردمدار که باشی و همه را خندان بخواهی ببینی و خدمتگزار مسافران و خستگان که باشی، یک محله به چه بزرگی را به نامت می‌زنند؛ «سیدخندان» که نامش ماندگار شد در تهران، خودش ماجرایی دارد در تاریخ. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: نامش «سیدجعفر شاه صاحب» بود و «سیدخندان» لقبش بود و به قول مرحوم «سیدمرتضی احمدی» هنرمند و تهران‌شناس معاصر در کتاب «پرسه در احوالات تهرون و تهرونیا» این‌طور آدمی بود: «مردی بود قدکوتاه و کمی کپُل.…
-
فرهنگ
آن مرد عرق‌چین به‌سر که «سید خندان» شد/ رفیق مشهور مسافران شمیران
مردمدار که باشی و همه را خندان بخواهی ببینی و خدمتگزار مسافران و خستگان که باشی، یک محله به چه بزرگی را به نامت می‌زنند؛ «سید خندان» که نامش ماندگار شد در تهران، خودش ماجرایی دارد در تاریخ. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: نامش «سیدجعفر شاه صاحب» بود و «سیدخندان» لقبش بود و به‌قول «مرتضی احمدی» هنرمند و تهران‌شناس معاصر در کتاب «پرسه در احوالات تهرون و تهرونیا» این‌طور آدمی بود: «مردی بود قدکوتاه و کمی کپُل. صبور…
-
فرهنگ
خواندنی‌های تاریخ| وقتی آب تهران با بشکه به دست مردم می‌رسید
آب تهران قدیم‌ها از قنات تأمین می‌شد و بعد هم که لوله‌کشی شد. به همین سادگی؟! نخیر؛ این‌وسط یک دوره‌ای هم بود که آب بشکه‌ای بود و داستانی داشت. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: آب تهران کی بشکه‌ای بود؟ روزگاری که آب قنات‌ها در جوی‌ها و در مسیر رسیدن به منازل کثیف و آلوده می‌شد و دیگر آن نظام توزیع آب قنات‌ها به سبک قاجاری، کارکرد مطلوب نداشت و لوله‌کشی آب هم نداشتیم و چاره‌ای نبود جز آنکه…
-
فرهنگ
خواندنی‌های تاریخ| اجاره آب قنات در طهران قدیم چند بود؟ +سند
در طهران قدیم قنات‌ها پُر آب بودند و آب زیاد بود، اما حساب و کتاب داشت و قدر و قیمت داشت؛ آب اجاره‌ای بود! به‌ویژه آنکه در اطراف پایتخت اراضی کشاورزی و باغی زیاد بود و آب، برکت و ثروت بود. اجاره آب قنات‌ها هم زیاد بوده انگار. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: اجاره قنات برای تأمین آب مصرفی منازل و همچنین برای کشاورزی و باغداری در سراسر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی رواج داشت و تعدادی…
-
فرهنگ
خواندنی‌های تاریخ| نظر «علی شریعتی» درباره آمریکا که نشنیده‌اید
علی شریعتی که «روشنفکر» بود در دهه ۵۰ شمسی که اغلب روشنفکران شیفته و فریفته غرب بودند درباره آمریکا چه گفته باشد خوب است؟ خیلی‌ها نشنیده‌اند، اما توصیفی غریب دارد از آمریکا در روزگار سلطه فرهنگی و سیاسی آمریکا بر حکومت ایران. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: امروز چهل و پنجمین سالروز درگذشت دکتر علی شریعتی است. او در ۲۹ خرداد سال ۱۳۵۶ درگذشته است. از نظر او، وظیفه روشنفکر این است: «کار اصلی هر روشنفکری در این جهان…
-
فرهنگ
خواندنی‌های تاریخ| آن آیت‌الله که گفت «زنده‌باد خودم»!
اگر جمعیتی در جایی علیه یک نفر شعار بدهند و خود آن شخص آنجا حاضر باشد، چه می‌کند؟ اگر آن شخص «سید حسن مدرس» باشد به میان جمعیت می‌رود و نمی‌هراسد. این ماجرا را به روایت «علی امینی» در کتاب خاطراتش بخوانید. گروه تاریخ خبرگزاری فارس ـ امین رحیمی: «علی امینی» از وزراء و نخست‌وزیران دوره پهلوی دوم بود و از نزدیکان خاندان قاجار هم بود و تحصیلکرده و نوگرا بود. وی در کتاب خاطراتش روایتی شنیدنی درباره مدرس دارد…
- 1
- 2