اجلاس آمریکایی «برای دموکراسی» با هدف فراهم کردن فرصت‌های جدید جهت مداخله «واشنگتن» در امور داخلی کشورها برگزار شد که منطقه آسیای مرکزی نیز استثنا نخواهد بود.
«نورالدین مامبتوف» معاون مدیر مرکز تحلیلی «راه حل‌های عاقلانه» در قرقیزستان در یادداشتی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه قرار داد، به پیامدهای اجلاس آمریکایی «برای دموکراسی» برای منطقه آسیای مرکزی پرداخت.
در این یادداشت آمده است: «اجلاس برای دموکراسی» در ۹-۱۰ دسامبر (۱۸-۱۹ آذر) به ابتکار «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا به صورت مجازی برگزار شد. جهت شرکت در آن از سران و مقامات ۱۱۰ کشور و همچنین مدافعان حقوق بشر و روزنامه نگاران دعوت کردند.
بایدن در این اجلاس بر ضرورت «تجدید انگیزه‌های دموکراسی» و «نیاز آن به مدافعان در سراسر جهان» تاکید کرد.
بنابر نتایج این اجلاس می‌توان گفت که تلاش‌های آمریکا به صورت عمده روی ابزارهایی تمرکز خواهد یافت که تحقق اهداف «واشنگتن» بهتر و بیشتر کمک کند. در این راستا بیش از همه موضوعاتی مانند «حمایت از رسانه‌های مستقل»، «مبارزه علیه فساد مالی»، «کمک به انجام اصلاحات دموکراتیک»، «توسعه فناوری برای دموکراسی» و «حمایت از انتخابات آزاد و عادلانه» و «شفافیت فرآیندهای سیاسی» مطرح خواهد شد.
در راستای اجرای طرح تجدید دموکراسی «کاخ سفید»، یکی از ابزارهای اصلی آژانس توسعه بین المللی آمریکا یا سازمان «یوساید» است که موضوعات مربوط به حمایت از رسانه‌های مستقل، مبارزه با فساد مالی و تعامل با سازمان‌های غیردولتی در فرآیندهای سیاسی کشورهای به اصطلاح غیر دموکراتیک را پیگیری می‌کند.
در قلمرو روسیه، چین و ایران که بنا به ادعای آمریکا «مخالفان اصلی دموکراسی» هستند، فعالیت یوساید کاملاً ممنوع است اما این سازمان در آسیای مرکزی به صورت قابل توجهی فعال هستند؛ این در حالی است که به ظاهر برای «واشنگتن» اهمیت منطقه پس از خروج نیروهای آمریکا در سال جاری میلادی از افغانستان کاهش یافته است.
با این وجود، آمریکا با اتکا به سازمان‌های غیردولتی، مانند یوساید، اهداف و منافع ژئوپلیتیکی خود را دنبال می‌کند که تاثیرگذاری بر فرآیندهای سیاسی کشورهای آسیای مرکزی از مواردی است که در دستور کار قرار دارد.
نمونه بارز چنین امری رویدادهای ماه اکتبر سال ۲۰۲۰ قرقیزستان است که پس از اعلام نتایج انتخابات پارلمانی، معترضان با مشارکت سازمان‌های غیردولتی محلی که بخشی از آنها، از جمله توسط یوساید تامین مالی می‌شدند، دولت را ساقط کردند.
غرب به صورت کاملاً جدی روحیات اعتراضی در میان جوامع آسیای مرکزی را مورد توجه داشته و در چارچوب «تجدید دموکراسی آمریکایی» از آن در جهت «حمایت از رسانه‌های آزاد»، «انتخابات شفاف و آزاد» استفاده خواهد کرد.
گذشته از آن، یوساید و سایر سازمان‌های غیردولتی برای آمریکا اطلاعات مربوط به فرآیندهای سیاسی و اجتماعی موجود در منطقه را جمع آوری کرده و از این طریق برای آمریکا زمینه مداخله در امور داخلی کشورهای آسیای مرکزی را که نخبگان سیاسی آنها عمدتاً جهت گیری روسی و چینی دارند، فراهم می‌کند.
علی رغم برخی بدبینی و تردیدها نسبت به نتایج «اجلاس دموکراسی» بایدن از سوی طرف‌های مختلف از جمله رسانه آلمانی «دویچه وله»، آمریکا همچنان به طور روشمند اهداف ژئوپلیتیک خود را علیه روسیه، چین و ایران دنبال می‌کند.
در منطقه اقیانوس آرام ائتلاف نظامی موسوم به «آکوس» (AUKUS) متشکل از آمریکا، استرالیا و انگلیس ایجاد شد که در جهت مقابله با «پکن» اقدام می‌کند.
بنابر این اجلاس دموکراسی بایدن در حقیقت به معنای ایجاد بلوکی از نیروهای متنوع از جمله بخش غیردولتی است که به جزء لاینفک فضای سیاسی-اجتماعی کشورها تبدیل شده است. در این رابطه قزاقستان و قرقیزستان دارای شرایط متفاوت‌تری در منطقه آسیای مرکزی است.
این نکته نیز قابل توجه است که آسیای مرکزی نقطه اتصال منافع روسیه و چین به شمار می‌رود و برایشان نقش منطقه امنیتی را دارد که هنوز نفوذ سیاسی و نظامی آمریکا در آن در سطح حداقل است.
در عین حال، نظر برخی از کارشناسان مبنی بر «آغاز جنگ سرد جدید» ممکن است از بسیاری جهات دارای شباهت‌های خاصی با دوره ایجاد ناتو در سال ۱۹۴۹ باشد که «مسکو» آن را تهدیدی برای امنیت خود می‌دانست. «پکن» نیز نسبت به تشکیل ائتلاف نظامی «آکوس» در سال جاری میلادی نگاه مشابهی دارد.
البته آمریکا برای رویارویی نظامی با رقبای خود و قبل از همه با روسیه و چین، نیازمند یک مبنای ایدئولوژیک است. اگر در سال ۱۹۴۹ «تهدید کمونیسم» چنین نقشی را داشته است، پس طبق بیانیه جو بایدن در «اجلاس دموکراسی»، در قرن بیست و یکم «مبارزه با استبداد و برای حقوق بشر» مبنای ایدئولوژیک خواهد بود که اقدامات واشنگتن در هر نقطه‌ای از جهان را توجیه کرده و مورد حمایت متحدان آمریکا در زمینه «دموکراسی» قرار خواهد گرفت.
انتهای پیام/ح
