واکاوی کنفرانس بغداد/ راز حضور رئیس جمهوری فرانسه در عراق

خبرگزاری مهر–گروه بین الملل: پس از چند هفته هماهنگی و اقدامات لازم از سوی دولت عراق برای میزبانی «کنفرانس بغداد برای همکاری و شراکت»، این کنفرانس امروز شنبه با مشارکت کشورهای عربی، منطقه ای و بین المللی برگزار شد.

در این کنفرانس علاوه بر کشورهای همجوار عراق به جز سوریه، کشورهای مصر، قطر، امارات، امریکا، انگلیس، و فرانسه حضور داشتند. این کنفرانس در چارچوب طرح و برنامه های عراق برای بهبود روابط خود با کشورهای منطقه و به ویژه عربستان برگزار شد.

در این نشست قطر در سطح عالی شرکت کرد و شیخ تمیم امیر آن در بغداد حضور پیدا کرد. از سوی کویت هم صباح خالد الصباح نخست وزیر این کشور و امارات هم شیخ محمد بن راشد آل مکتوم نخست وزیر امارات متحده عربی حضور داشتند.

نشستی برای نزدیک کردن دیدگاهها

از نگاه ناظران امور بین الملل این کنفرانس برای نزدیک کردن دیدگاه ها بین ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس مهم و برگزاری چنین کنفرانسهایی در آینده می تواند به عادی سازی روابط میان کشورهای منطقه کمک کند.

«مثنی امین»، عضو کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق در اظهاراتی به شبکه روداوو گفت: عراق تلاش می کند پل ارتباطی بین کشورهای همجوار به ویژه ایران و عربستان باشد چرا که اختلافات بین طرفین بر کل منطقه تاثیر می گذارد و روابط دوستانه و برقراری صلح و ثبات در منطقه جزئی از منافع سیاسی و اقتصادی عراق محسوب می شود.

به اعتقاد وی، برگزاری کنفرانس منطقه ای در بغداد، تلاش برای ایجاد دیدگاهی برای صلح منطقه ای، ثبات و سازندگی اقتصادی و بهبود شرایط بین کشورهای منطقه، پیش از آنکه به نفع کشور دیگری باشد، به نفع عراق است.

این عضو کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق در ادامه اشاره کرد که این کنفرانس چه موفقیت آمیز باشد یا نباشد، در راستای تلاش در مسیر درست و مورد نظر است و حتی اگر به صورت نسبی یا کلی ناکام بماند، این گام، گام درستی است.

راز حضور میهمان چشم آبی در بغداد

یکی از میهمانان اروپایی و سرشناس این نشست که اول از همه هم وارد بغداد شد امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه بود. درباره علت مشارکت رئیس جمهوری فرانسه در این نشست باید گفت که امانوئل مکرون در سال آتی انتخاباتی را در پیش دارد بنابراین تلاش می کند به آرام سازی اوضاع در خاورمیانه بپردازد و نقش و دستاوردی پیش از انتخابات داشته باشد.

فرانسه در این مرحله به دنبال نقشی است که انگلیس بازی می کرد. فرانسه هم اکنون به دنبال رهبری اتحادیه اروپا پس از خروج انگلیس از این اتحادیه است. فرانسه به دنبال گسترش نفوذ خود در عراق و لبنان و سوریه و منطقه است.

فایده های نشست برای عراق

یکی از بارزترین فایده های این نشست برای عراق فایده اقتصادی آن است. عراق این نشست را به مثابه دروازه ای برای نقش برجسته آتی در منطقه می داند. بغداد امیدوار به جذب سرمایه گذاری است به ویژه که از مشکلات عدیده ای در زمینه های مختلف از جمله انرژی برق و مشکلات زیرساختی رنج می برد. علاوه بر آن ویرانه های برجای مانده از داعش در استانهایی که مدتی در اشغال داعش بودند، نیاز به سرمایه گذاری خارجی دارد.

به نظر می رسد اهداف اقتصادی در گام اول برای دولت عراق از اهمیت بیشتری برخوردار باشد. اجلاس بغداد با توجه به حضور گسترده منطقه‌ای و بین المللی در آن، اقدام مثبتی برای کاهش اختلافات و جایگزین کردن مناسبات اقتصادی به جای اختلافات سیاسی است..

اهمیت هر نشست و اجلاسی به شرکت کنندگان در آن است بنابراین حضور کشورهای مختلف در سطح رئیس جمهور‏، وزیر خارجه و نخست وزیر در این اجلاس به خوبی گویای اهمیت این نشست برای کشورهای مختلف و به خصوص کشورهای منطقه است. کنفرانس بغداد اهمیت زیادی در سه سطح داخلی‏، منطقه ای و بین المللی دارد. برهم صالح رئیس جمهور عراق درباره اهمیت این اجلاس در جمع هیئت‌های رسانه‌ای کشورهای عربی و جهان در بغداد تصریح کرد: عراق کشوری محوری در منطقه است. روابط متعادل عراق با همه کشورها و موقعیت جغرافیایی آن سبب می‌شود مهره‌ای تاثیرگذار در مذاکرات و نقطه تلاقی منافع منطقه‌ای باشد.

به نظر می‌رسد این اجلاس علاوه بر دستاوردهای اقتصادی احتمالی برای عراق دستاوردهای مهمی در سطح منطقه نیز داشته باشد منطقه ای که البته در نتیجه سیاست‌های غلط آمریکا دچار بی ثباتی شده است این اجلاس علاوه بر دستاوردهای اقتصادی احتمالی برای عراق دستاوردهای مهمی در سطح منطقه نیز داشته باشد منطقه ای که البته در نتیجه سیاست‌های غلط آمریکا دچار بی ثباتی شده است که شاید مهمترین آن تسریع در روند خروج نیروهای امریکا از منطقه باشد.

از این رو با توجه به قانون پارلمان مصوب اوائل ۲۰۲۰ مبنی بر خروج نیروهای بیگانه از خاک عراق و شکست تاریخی آمریکا در افغانستان به نظر می رسد تاکید بر خروج کامل نیروهای بیگانه و در راس آن‌ها آمریکا از منطقه به عنوان عامل اصلی مشکلات این منطقه، از اهداف مهم این اجلاس باشد.

از منظر داخلی، به نظر می‌رسد نخست‌وزیر عراق در آستانه انتخابات پارلمانی، به دنبال دستاوردسازی در عرصه سیاست خارجی است. با توجه به ناکامی نسبی الکاظمی در مواجهه با پرونده‌های مهم سیاست داخلی عراق، برگزاری چنین نشستی می‌تواند جایگاه وی به عنوان چهره مورد قبول طرف‌های مهم منطقه‌ای و بین‌المللی را ارتقا بخشد و احتمال تداوم نخست‌وزیری وی پس از انتخابات زودهنگام پارلمانی را افزایش دهد.

از منظر منطقه‌ای به نظر می‌رسد فضای گفتگوها آماده‌تر از گذشته است که بخشی از آن در چارچوب نشست‌های ایران و عربستان تبلور یافت. هرچند که احتمالاً ریاض به دنبال گفت‌وگوی محدود در پرونده‌های محدود، و ایران به دنبال رایزنی‌های گسترده در پرونده‌های متعدد است.

از منظر بین‌المللی نیز کاهش مداخله آمریکا در غرب آسیا، می‌تواند به تقویت منطقه‌گرایی منجر شود؛ اگرچه در شرایط آشوب‌زده این منطقه، امری پیچیده و دشوار خواهد بود. با وجود این، در وضعیت کاهش تضمین‌های امنیتی آمریکا نسبت به متحدان از یک‌سو و نقش تسهیل‌کننده بازیگرانی، چون روسیه و چین از سوی دیگر، چنین نشست‌هایی احتمالاً گسترش خواهند یافت. هرچند که نتیجه تابع رویدادها و روندهای متعددی است.

در مجموع اگرچه به نظر می‌رسد نشست‌هایی، چون بغداد بیشتر جنبه نمادین دارند، اما نمادها هم می‌توانند در منطقه‌ای، چون غرب آسیا امیدوارکننده باشند. منطقه از چالشهای مهمی رنج می برد و همه باید در حل آن همکاری کنند و به سمت انسجام اقتصادی و اجتماعی میان ملت های منطقه حرکت کنند.

ناظران معتقدند هر چند این کنفرانس منجر به توافقاتی بین کشورهای شرکت کننده نشود، گامی در جهت گفت وگوی در آینده بین کشورهای دارای اختلاف و ایجاد دیدگاه مشترک برای حل اختلافات منطقه است.