اردبیل – نویسنده اردبیلی گفت: سخنان مقام معظم رهبری در سفر سال ۱۳۷۹ به اردبیل بسترساز تولیدات فرهنگی و هنری و چراغ راه فرهنگ و هنر اردبیل در تولید آثار فاخر است.
به گزارش خبرنگار مهر، میرنبی عزیززاده ظهر سه شنبه در نشست بازشناسی زیست‌بوم فرهنگی قفقاز و آناتولی در حوزه هنری اردبیل اظهار کرد: فرمایشات مقام معظم رهبری در میان مدیران و فرهیختگان استان اردبیل به تولیدات و برنامه‌های فرهنگی و هنری منجر شده و تأثیرگذاری و نقش اردبیل در این آثار به خوبی نشان داده خواهد شد.
وی با اشاره به جایگاه و تأثیرات تاریخی عشایر «شاهسون» در قفقاز و آناتولی و تبیین معنای شاهسون خاطرنشان کرد: جایگاه واژه «شاه» در اصل در ادبیات سیاسی نبوده بلکه جایگاهی عرفانی و معنوی داشته و حضور این واژه خطاب به پیران طریقت و مرشدان و حتی ائمه اطهار مانند «شاه‌چراغ» و «شاه مردان» در مورد حضرت علی موید این معنی است.
نویسنده کتاب «تاریخ دشت مغان» با بیان اینکه در بطن کلمه نوعی تشخص عرفانی و نه سیاسی، نهفته است، گفت: حمل بار معنای سیاسی بر این کلمه از زمان قاجار یا پهلوی اتفاق افتاده است.
عزیززاده پیدایش شاهسون در ایام صدارت شاه اسماعیل را یادآور شد و بیان کرد: وقتی در حدود سال ۹۱۷ هجری قمری شاه اسماعیل در شرق ایران درگیر جنگ با ازبکان بود، شایعۀ مرگ او در غرب کشور سبب قیام سلیمان میرزا، برادر شاه و حاکم اردبیل شد.
وی ادامه داد: سلیمان میرزا تبریز را تصرف کرد و خود را شاه نامید و از طرفی وفاداران به شاه اسماعیل که از صحت خبر مرگ او مطمئن نبودند در جستجوی افرادی که به آنها بپیوندند و در مقابل سلیمان میرزا ایستادگی کنند در کوچه و خیابان جار می‌زدند که «شاه سِوَن‌لر گلسین‌لر».
این نویسنده اردبیلی گفت: گروهی که از این طریق تشکیل شدند و سلیمان میرزا را کشتند و حکومت را به شاه عباس بازگرداندند شاهسون نامیده شدند و این گروه که به‌مرور و با حمایت حکومت گسترش پیدا کردند، هم منشأ شهری و هم منشأ روستایی و هم منشأ عشایری داشتند.
عزیززاده با تاکید بر اینکه اعضای این گروه محدود به تبریز یا اردبیل نبودند و کانون‌های جوشش ایشان از طالش گیلان تا قره‌داغ، آناتولی و قفقاز را در بر می‌گرفت، تصریح کرد: در دوره شاه عباس صفوی و با انحلال قزلباشان، شاهسون‌ها به عنوان اتحادیه‌ای میان طایفه‌ها از حمایت ویژه‌ای برخوردار شد و رشد و توسعه فراوانی یافت.
وی بیان کرد: امروزه به همه کوچ‌نشینان آذربایجان که به درخواست شاه عباس صفوی و به منظور حمایت و تشکیل سپاه پادشاه دور هم جمع شده بودند، شاهسون می‌گویند که در طول تاریخ از صفویه تا به امروز در ایران، قفقاز و آناتولی گسترش یافته و همواره منشأ تأثیرات فراوان سیاسی، اجتماعی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی در این مناطق بوده‌اند.
نویسنده کتاب تاریخ دشت مغان با بیان اینکه این گروه در مرزداری از ایران و تشیع در جنگ‌های ایران و عثمانی و جنگ‌های ایران و روس، نقش مهمی داشته‌اند، اظهار کرد: البته نقش بانوان در به عرصه رسیدن صفویه جالب توجه است و از اردبیل کانون فرهنگ و تمدن در ایران روزگار صفوی یاد شده است.
عزیززاده خاطرنشان کرد: نقش مادران شاهزادگان در تربیت آنها برای تصدی منصب حکومت و همچنین حضور بانوانی چون عالم‌شاه بیگم و شاه‌پاشاخاتون در عرصۀ سیاست نشانگر ظرفیت فرهنگی این خطه است.
در ادامه این نشست امیر رجبی رئیس حوزه هنری استان، با تأکید بر اهمیت شناخت زیست بوم قفقاز به‌عنوان بخشی از گسترۀ هویتی ایران فرهنگی و تاریخی در مورد نقش «شاهسون» گفت: حکومت صفویه که نقش بزرگی در ایجاد یک حکومت مقتدر، کارآمد و یکپارچه در ایران داشته است حفظ و تداوم حکومت خود را مدیون حضور وطن‌پرستانۀ نیروهای شاهسون می‌داند.
