ساری- حدود ۸۰۰ هزار نفر طی دو سال اخیر به شمال کشور مهاجرت کرده اند و اگر این روند ادامه داشته باشد شاهد مشکلات و سهم‌خواهی غیربومی‌ها از طبیعت این استان‌ها خواهیم بود.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها -رضا شریعتی: فرزندش به پاهایش چسبیده بود، اما او حوصله‌اش را نداشت. انگار به‌زور وبال گردنش کرده بودند. همان سال‌ها که تازه با شوهرش از خراسان شمالی به مازندران آمده بود!
می‌گفت زور شوهرش که به طلبکارها نرسید، مازندران مقصدشان شد و _اکبر_ شوهرش به جان میله گردهای شمال افتاد. ۳۰ سال هم نداشت، اما موهایش رنگ باخته بودند؛ درست مثل خودش.
مهری ۱۸ ساله بود که شوهرش دادند تا باری از دوش‌شان برداشته شود و او شد زن اکبر ۲۴ ساله. این‌ها را می‌گفت و آه از نهادش بلند می‌شد. با پسر ۸ ساله‌اش (حسن) در منازل مسکونی منطقه پشت راه آهن قائمشهر زندگی می‌کردند.
حدود ۸۰۰ هزار نفر طی دو سال اخیر به شمال کشور مهاجرت کردند و اگر سیل مهاجرت همین طور ادامه پیدا کند، شاهد مشکلاتی در شمال ایران و سهم‌خواهی غیربومی‌ها از طبیعت این استان‌ها خواهیم بود.
علت مهاجرت ۸۰۰ هزار نفر به شمال چیست؟
در این باره اخیراً معاون سازمان حفاظت از محیط زیست گفته که براساس آمارها در دو سال گذشته حدود ۸۰۰ هزار نفر مهاجرت اقلیمی در کشور داشته‌ایم، که مقصد آنها بیشتر استان‌های شمالی کشور و شهرهای اطراف تهران است.
گل‌علیزاده با بیان اینکه یکی از تبعات خشکسالی مهاجرت اقلیمی است، ادامه می‌دهد: «این مهاجرت‌ها از فلات مرکزی ایران به‌علت کاهش کیفیت شاخص‌های زیستی به مناطق شمال کشور بسیار زیاد شده است، شاخص‌هایی مانند افزایش گرد و غبار، کمبود آب سبب این مهاجرت‌ها شده. برخی از مهاجرت‌های اقلیمی برای کسب شغل است چراکه با افزایش تغییرات اقلیمی مانند سیل و گرد و غبار معیشت مردم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. یکی از پیامدهای تغییر اقلیم تهدید امنیت غذایی است، تولید بیش از ۹۰ درصد غذای دنیا وابسته به خاک است اما با جاری شدن سیل سلامت این خاک به خطر می‌افتد و سبب فرسایش آن می‌شود.»
کارگران فصلی غیربومی به مازندران مهاجرت می‌کنند
محمد ربیعی کارگری پر تلاش اهل مازندران است که غمی به پهنای صورتش دارد و این مهاجرت‌ها زندگیش را تحت تأثیر قرار داده است. او به خبرنگار مهر می‌گوید که شش ماه است که بیکار است و قبلاً در یک شرکت تولیدی کار می‌کرد.
ربیعی ادامه می‌دهد: یکی از مهمترین مشکلاتی که این روزها کارگران مازندرانی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند استفاده از نیروهای غیربومی است.
ربیعی با گلایه از اینکه کارگر دست همیشه پینه دَوِسه (دست کارگر همیشه پینه دارد)، می‌گوید: در فصل زراعی کارگران فصلی غیربومی به مازندران مهاجرت می‌کنند و این موضوع سبب می‌شود نان آنها آجر شود!
ربیعی با تاکید براینکه باید در عمل از تولید داخلی حمایت کرد تا کارگران بیکار نمانند، یکی از دلایل اصلی بیکاری خود و تعداد دیگری از کارگران را نداشتن بازار مناسب برای تولید داخلی می‌داند.
متأسفانه در اثر این مهاجرت‌ها به شمال که بخشی از آن ناشی از تنش آبی است علاوه بر مشکلات اقتصادی برای کارگران بومی هم‌اکنون بسیاری از عرصه‌های جنگلی، مزارع کشاورزی و باغ‌های استان با تغییر کاربری به منازل مسکونی کوچک و بزرگ مبدل شده‌اند و در این شرایط مسؤولان کشور و مازندران هیچ طرح راهبردی برای مواجهه با «بحران مهاجرت ناشی از تغییرات اقلیمی» ندارند.
دولت‌ها به دنبال راهی برای مدیریت و حل بحران خشکسالی و آب در کشور
در این باره پیش تر پروفسور علی یخکشی، پدر دانش محیط زیست ایران به خبرنگار مهر گفته بود که دولت‌ها به دنبال راهی برای مدیریت و حل بحران خشکسالی و بحران آب در کشور هستند اما در صورت ادامه روند خشکسالی، ازدیاد جمعیت در ایران و مصرف بی رویه آب، این بحران‌ها شدیدتر می‌شوند.
وی ادامه داد: ممکن است در آینده نه چندان دور بسیاری از شهرهای ایران فاقد آب شوند و مردم آن مناطق به ویژه مردم فلات مرکزی ایران مجبور به مهاجرت شوند و اگر به استان‌های دیگری که منابع آبی بیشتری را در اختیار دارند مهاجرت کنند قطعاً بحران شدید فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و کمبود منابع در این استان‌ها به وجود می‌آید. باید دولت راهکارها و تمهیدات لازم را برای جلوگیری از تشدید این بحران‌ها انجام دهد.
او گفت: تغییرات آب و هوایی در طی سال‌ها و به مرور و از زمانی که انسان دست به نابودی طبیعت زد، به وجود آمد. نابود کردن منابع طبیعی تجدیدپذیر مانند جنگل و مرتع اثرات سویی بر وضعیت آب و هوای یک منطقه گذاشته و تغییرات آب و هوایی نقش مهمی در بحران خشکسالی جهان گذاشت؛ در ایران نیز اثرات سو خشکسالی بیشتر مشاهده و احساس می‌شود چرا که سطح وسیعی از منابع طبیعی تجدیدپذیر کشور تخریب شده است. تا زمانی صاحبان صنایع تصمیم نگیرند که متعادل و درست رفتار کنند ما شاهد تغییرات آب و هوایی خواهیم بود.
مهاجرت به شمال ایران در حالی است که این استان‌ها خود درگیر کم آبی و مشکلات اقتصادی هستند.
۳۵۰۰ هکتار از مزارع مازندران به دلیل کم آبی زیر کشت نرفت
نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس گفت: حدود سه هزار و ۵۰۰ هکتار از مزارع مازندران طی سال‌های گذشته به دلیل کم آبی زیر کشت نرفته است.
علی بابایی پسماند، جنگل، اقتصاد دریاپایه، تغییر کاربری اراضی، ساخت وسازهای غیرمجاز، بیکاری و… را از جمله مسائل مهم بیان کرد و افزود: مازندران در تمامی شاخص‌ها در کشور حرف برای گفتن دارد و انتظار داریم دو وزیر از مازندران در کابینه حضور داشته باشد.
بابایی تنش‌های آبی را از دیگر مسائل استان مازندران بیان کرد و گفت: کشاورزان طی سال‌های اخیر خسارت‌های زیادی متحمل شدند و بیش از سه هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی زیر کشت نرفته است.
وی گفت: مازندران خدمات ملی ارائه می‌دهد ولی سرانه بودجه‌ای استان ملی نیست و باید در این زمینه بین مجلس و دولت تفاهم داشته باشیم و در مازندران با کسری شدید منابع آبی روبرو هستیم و باید ساخت سد فینسک متوقف شود.
پیامدهای مهاجرت، تخریب روستاها و از رونق افتادن کشاورزی و دامداری
منفرد جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید که از دید مهاجران امکانات شغلی و رفاهی بیشتری در مازندران وجود دارد که به این استان اعتبار و شخصیت می‌دهد.
وی با بیان اینکه از پیامدهای مهاجرت، تخریب روستاها و از رونق افتادن کشاورزی و دامداری در استانی مانند مازندران است، ادامه داد: در پدیده مهاجرت، ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی افراد دچار فروریختگی می‌شود که خود باعث پدیدآمدن آسیب‌های اجتماعی دیگر است.
وی با بیان اینکه جمعیت استان‌های شمالی به دلیل وضعیت جوی مناسب هر روز افزایش می‌یابد و مهاجرت‌هایی به مازندران صورت می‌گیرد و غیربومی‌ها زمین‌های استان را خریداری می‌کنند که قطعاً تبعات سو فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به همراه خواهد داشت، ادامه داد: در شهری که مقصد مهاجران است نیاز به مسکن، کالاهای اساسی زندگی، آموزش و بهداشت افزایش پیدا می‌کند، اما وقتی ما برنامه‌ریزی نداشته باشیم نیازهای انباشته بدون پاسخگویی مناسب سبب کاهش رفاه در شهرهای مقصد می‌شود.
مهاجرت ۸۰۰ هزار نفر به شمال ایران یک خبر ساده نیست چراکه سبب بزرگ‌تر شدن بحران‌های بیکاری و محیط زیست مثل زباله در استان‌های شمالی همچنین خطر از بین رفتن زبان و خرده فرهنگ‌های محلی می‌شود. از طرفی با توجه به درآمد پایین موجود در بخش کشاورزی و باغداری در آینده نه چندان دور شاهد از بین رفتن این بخش و تهدید امنیت غذایی خواهیم بود.
