اصفهان- پدیده خشکسالی از بهار امسال مناطق چهارگانه محیط زیست را فراگرفته و در نبود بودجه کافی برای تامین آب و علوفه، حیوانات از گرسنگی یکی یکی به کام مرگ می‌روند.
خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها- ندا سپاهی: خشکسالی فراگیر و نبود آب و علوفه، حیات وحش به ویژه آهوها، جبیرها و قوچ و میش‌ها را از زیستگاه‌ها، پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده به سمت کشتزارها، باغات و مزارع فراری داده و آنها را به کام مرگ میبرد.
حیات وحش که در جستجوی آب و غذا بچه‌های خود را رها کرده و به اطراف زیستگاه‌ها پناه می‌برند، بر اثر تصادفات جاده‌ای و یا شکار کشته می‌شوند. گرما و بی آبی از اواخر اردیبهشت امسال بر پناهگاه‌ها و زیستگاه‌های حیات وحش اصفهان غلبه کرده و در این مدت موارد درگیری محیط‌بانان با گروه‌های شکارچیان مسلح افزایش یافته است به طوری که در مدت کمتر از دو هفته در اردیبهشت و خرداد محیط‌بانان پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو در درگیری با شکارچیان به شدت مصدوم و راهی بیمارستان شدند.
مرتضی جمشیدیان فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان اصفهان در گزارشی که هشتم خرداد سال جاری در خبرگزاری مهر منتشر شد علت این حوادث و درگیری‌ها را پناه بردن وحوش علفخوار به مزارع اطراف مناطق، برای دسترسی به آب و علوفه دانست که سبب شده برخی از متخلفان شکار و صید به تعدی به این مناطق ترغیب شوند.
او افزود: جمعیت زیادی از حیات وحش به دلیل نبود علوفه از مناطق خارج و به مزارع و اراضی کشاورزی نزدیک شدند و به رغم اینکه تمام امکانات و توان‌مان و محیط‌بانان خود را برای آبرسانی سیار به آبشخورها بسیج کردیم اما علوفه امسال گران شده و برای آن هنوز اعتباری داده نشده است.
حسین اکبری معاون پایش و نظارت حفاظت محیط‌زیست اصفهان نیز اظهار داشت: حفاظت این گونه‌ها که برای آب و غذا به خارج از مناطق و به مزارع کشاورزی می‌روند، دشوار بوده و به کمک و همراهی مردم نیاز است که در حفاظت آنها با ما همراهی کرده و مشارکت و اطلاع رسانی کنند تا بتوان از این شرایط سخت عبور کرد.
او گفت: محیط زیست اصفهان حداقل به ۱۱ میلیارد تومان اعتبار احتیاج دارد تا شرایط اولیه و نیازهای حیاتی حیوانات شامل علوفه و آب را تأمین کرده و تا حدودی از برخی بیماری‌ها پیشگیری شود که برای تأمین اعتبارات مورد نیاز از طریق استانداری، سازمان مدیریت و برنامه ریزی اصفهان و سازمان حفاظت محیط زیست کشور پیگیری و با سازمان مدیریت بحران کشور مکاتباتی شده که امید است این تلاش‌ها نتیجه بخش باشد اما با وجود پیگیری‌های تاکنون ما در سطح استانی و ملی برای استفاده از هر ظرفیتی برای تأمین اعتبارات، مشکل آنقدر فراگیر بوده که به شدت نیازمند همراهی مردم، نهادهای حقیقی و حقوقی هستیم و امسال شرایط به گونه‌ای است که پویش نذر طبیعت باید فعال‌تر از سال‌های قبل باشد.
خشکسالی‌های متوالی، کم یا شدید سال‌هاست که دامن‌گیر مناطق محیط‌زیستی و عرصه‌های طبیعی شده و در چنین شرایطی دوستداران طبیعت اصفهان همواره به کمک محیط‌زیست آمدند. امسال نیز با توجه به خشکسالی شدید و حوادث اخیر برای محیط‌بانان قمیشلو فعالان محیط زیست استان پویش نذر طبیعت را با هدف جمع آوری کمک‌های مردمی دوباره فعال کردند.
دوستداران محیط زیست برای کمک به حیات وحش به میدان آمدند
در همین راستا حشمت الله انتخابی دبیر شورای هماهنگی سازمان‌های مردم نهاد محیط‌زیستی استان اصفهان به خبرنگار مهر می‌گوید: پویش نذر طبیعت اصفهان را سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۷ نیز که خشکسالی بود با همراهی شماری از فعالان محیط‌زیستی فعال کردیم و مبالغ جمع آوری شده صرف تهیه علوفه و مخازن آبشخور شد.
او با بیان اینکه این پویش در دو سال اخیر به دلیل بهبود بارش‌ها فعال نبود، می‌افزاید: امسال با توجه به خشکسالی فراگیر در زیستگاه‌های حیات وحش در تلاش برای فعالیت دوباره پویش نذر طبیعت بودیم که پس از خبر حمله شکارچیان به محیط‌بان غیور پارک ملی قمیشلو، محیط‌بان رضاقلی خسروی، عزم خود را برای فعالیت هر چه زودتر این پویش و کمک به محیط زیست جزم کردیم زیرا حمله به این محیط‌بان دومین درگیری در مدت کمتر از دو هفته بود که اتفاق می‌افتاد.
مدیرعامل انجمن دوستداران محیط‌زیست (طبیعت یاران) خاطرنشان می‌کند: وحوش علفخوار به دلیل خشکی چشمه ساران و کمبود علوفه به سمت حواشی مناطق حرکت می‌کنند و افراد سودجو اینها را تعقیب کرده و شکار می‌کنند، محیط‌بان خسروی نیز در شرایطی با شکارچیان درگیر شد که آنان آهویی را شکار کرده بودند و شکارچی‌ها محیط‌بان را از ناحیه سر و صورت با ضربات چوب و چماق و لگد بشدت از ناحیه سر و صورت مصدوم کردند.
آغاز پویش نذر طبیعت همزمان با روز ملی محیط‌بان
انتخابی اظهار می‌کند: شنبه گذشته همزمان با ششمین روز از هفته محیط‌زیست که روز محیط‌بان، ایثار و محیط‌زیست نامگذاری شده بود به همراه شماری از دوستداران محیط‌زیست برای دلجویی و قدردانی به دیدار این محیط‌بان رفتیم و تصمیم گرفتیم پویش نذر طبیعت را برای تأمین علوفه و آبشخورهای حیات وحش استان اصفهان دوباره فعال کنیم و همزمان با روز ملی محیط‌بان این پویش آغاز می‌شود.
او با اشاره به اینکه استان اصفهان بیش از ۲۰ منطقه تحت مدیریت محیط زیست شامل پارک ملی، پناهگاه حیات وحش، منطقه حفاظت شده و مناطق شکار ممنوع دارد، اضافه می‌کند: وسعت این مناطق به بیش از ۲ میلیون هکتار می‌رسد که بخش عظیمی از این مناطق در شمال و شرق استان یعنی مناطق بیابانی و کویری قرار دارد و همه اینها درگیر خشکسالی شدید هستند.
دبیر شورای هماهنگی سازمان‌های مردم نهاد محیط‌زیستی استان اصفهان می‌گوید: خشکسالی امسال نه تنها دامن گیر شهرها و روستاها شده بلکه مناطق محیط زیستی و عرصه‌های طبیعی را در بر گرفته که معمولاً بودجه سازمان حفاظت محیط زیست و ادارات استانی کفاف تأمین علوفه برای حیوانات را ندارند.
انتخابی می‌افزاید: با توجه به شرایط خشکی که مناطق حفاظت شده را فراگرفته نیاز است سایر سازمان‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی و به ویژه صنایع برای کمک به محیط زیست به میدان بیایند زیرا این مناطق ذخیره‌گاه‌های ژنتیکی کشور بوده و باید حفظ شوند.
او با اشاره به اینکه تابستانی داغ در پیش است و بارندگی‌های پاییز دیرهنگام خواهد بود، می‌گوید: حرکت حیات وحش اصفهان به سمت کشتزارهای اطراف مناطق از اواخر اردیبهشت آغاز شده و نه تنها گونه‌های علفخوار بلکه تشنگی و گرسنگی سایر گونه‌های گوشتخوار، پرندگان و خزندگان را نیز به خطر می‌اندازد. از این رو از همه فعالان محیط زیست درخواست می‌کنیم که به نذر طبیعت بپیوندند و برای تهیه علوفه و آبشخورهای مصنوعی حیات وحش اصفهان کمک کنند.
ما در برابر حیات وحش مسئول هستیم
حسن مقیمی مستندساز حیات وحش معتقد است: وقتی زیستگاه حیوانات با جاده‌ها، شهرک‌های صنعتی و مسکونی احاطه شده است و حد و مرز برای نگهداری حیات وحش در یک محدوده برای مثال ۶۰ هزار هکتاری تعریف کرده‌ایم در قبال حیات وحش مسئول هستیم و اینجا نمی‌توان با درس‌های کلاسیک دانشگاهی که می‌گوید غذا دادن به حیوانات درست نیست و ده‌ها دلیلی که می‌آورند، حیات وحش را از بحران گذر داد، باید در برابر اینها احساس مسئولیت کنیم.
او در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌افزاید: برخی می‌گویند آب و علوفه دادن به حیات وحش و اینها را از شرایط بحرانی رد کردن، درست نیست و دست بردن در طبیعت است در حالی که انسان دست در کار طبیعت برده و زیستگاه این موجودات را محدود کرده است؛ از این رو مسئولیت حفظ حیات وحش به ما انسان‌ها باز می‌گردد.
مقیمی می‌گوید: خشکسالی به تنهایی بلیه محسوب نمی‌شود زیرا به طور طبیعی در چنین شرایطی حیات وحش برای آب و غذا جا به جا می‌شدند و از نقطه‌ای به نقطه دیگر مهاجرت می‌کردند و اگر شرایط منطقه جدید مناسب بود، می‌ماندند و به همین ترتیب است که یک گونه حیات وحش در پهنه‌های جغرافیایی گسترش می‌یابد.
رفتار طبیعت و خشکسالی بلیه نیست
او می‌افزاید: قحطی، خشکسالی و حتی آتش سوزی‌ها باعث جابه‌جایی حیات وحش می‌شود که در شرایط عادی شاید اینها بلیه محسوب نشود اما زمانی شرایط بحرانی می‌شود که از یک سو برای منطقه‌ای چهار چوب و حد و مرز تعیین کرده و خارج از آن محدوده مناطق آزاد محسوب می‌شود که تحت مدیریت سازمان محیط‌زیست نیست و حیات وحشی که دچار خشکسالی شده از منطقه خارج می‌شود و با خروج از منطقه حفاظت شده یا در جاده‌ها تصادف می‌کنند یا در دام عده‌ای فرصت طلب مسلح گرفتار می‌شوند که آنها را می‌کشند.
این فعال محیط‌زیست اضافه می‌کند: برخی گونه‌های علفخوار مانند کَل و بز عادت به مهاجرت ندارند و بر اثر خشکسالی و بی آبی تلف می‌شوند اما گونه‌های قوچ و میش و آهو در چنین شرایطی پس از دو سه روز گرسنگی و تشنگی به دنبال آب و غذا حرکت می‌کنند و به حاشیه مناطق کشیده می‌شوند.
گونه‌های آسیب پذیر حیات وحش در خطر انقراض
او می‌گوید: به جز آبشخور باید علوفه حداقلی وجود داشته باشد تا حیات وحش تغذیه کنند در حالی که بر اثر خشکسالی متوالی در مدت دو سه سال دیگر گیاهی برای تغذیه حیات وحش در مناطق نمی‌ماند. گروه‌های آسیب پذیر حیوانات مانند بره‌ها و یا آنها که سنشان بالا می‌رفته و دندان‌هایشان می‌ریزد، نمی‌توانند علف‌های خشک را بخورند و ضعیف می‌شوند و یک سیکل معیوب به وجود می‌آید.
این فعال محیط زیست اضافه می‌کند: از سوی دیگر حیواناتی که تازه زایمان کردند برای شیردهی به بچه‌های خود باید علف تازه بخورند اما وقتی علف تازه‌ای وجود ندارد و خشک است فاقد خاصیت تولید شیر مناسب برای بره‌ها است و وقتی توان شیردهی ندارند بره‌ها را رها می‌کنند یا اینکه به طور غریزی برای تغذیه به سمت مزارع و کشتزارهای در حاشیه مناطق کشیده شده و در نهایت توسط افراد ناآگاه کشته می‌شوند.
مقیمی خاطرنشان می‌کند: حیات وحش غریزی رفتار می‌کند و به دلیل اینکه ما در طبیعت دخالت کرده‌ایم نمی‌توان حیوانات را با قوانین کلاسیک از بحران گذر داد در حالی که تعریفی برای بحران حیات وحش وجود ندارد زیرا اگر جمعیت حیات وحشی را که در شرایط عادی شکننده است و بخشی از دارایی‌های سرزمینی محسوب می‌شوند، رها کنیم از بین می‌روند.
همه ما در برابر حیات وحشی که رو به نابودی است مسئول هستیم، ظرفیتی که کمتر کشوری از آن برخوردار است و این در حالی است که اغلب شهروندان با بی تفاوتی از کنار بحران‌ها عبور می‌کنیم دریغ از آنکه با از بین رفتن هر گونه جانوری ضربه سختی به محیط زیست وارد خواهد شد.
