در هفته گذشته یک پژوهشگر فلسفه و یک پژوهشگر حوزه تاریخ درگذشتند و همزمان با آغاز ماه محرم، ویژه برنامه‌ها و نشست های اندیشه ای متعددی با محور کربلا و عاشورا آغاز شد.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: هفته ای که پشت سرگذاشتیم یکی از سخت ترین و غم انگیزترین هفته هایی بود که از دوران شیوع کرونا تاکنون در کشور پشت سرگذاشتیم چون تعداد زیادی از هموطنانمان براثر ابتلا به کرونا جان باختند و خانواده های زیادی داغدار عزیزانشان شدند. به همین دلیل بسیاری از نشست ها و سخنرانی ها لغو شد و البته که بسیاری از نشست های غیرضروری هم با وجود شرایط قرمز و محدودیت ها به صورت حضوری برگزار شدند. علاوه براین از سه شنبه هفته گذشته (۱۸ مرداد ماه) ماه محرم آغاز شد و بسیاری از نشست ها و برنامه های اندیشه ای تحت تاثیر این ایام قرار گرفتند.
از خانه اندیشمندان تا مسجد دانشگاه صنعتی شریف
خانه اندیشمندان هرساله سلسله نشست های اندیشه ای با محوریت ماه محرم و عاشورا با حضور اندیشمندان برگزار می‌کند که امسال هم این سلسله نشست ها با عنوان «عاشورا و امروز ما» با مشارکت انجمن اندیشه و قلم برگزار می‌شود. این نشست ها از ۲۱ مرداد ماه آغاز می شود و تا سی ام مرداد ماه هم ادامه دارد. در این نشست ها هرشب یک اندیشمند درخصوص یک موضوع محرمی سخنرانی می کند. این نشست ها و سخنرانی ها تا هشتم ماه محرم فقط به صورت مجازی برگزار می شود اما در شبهای هشتم تا یازدهم محرم ماه علاوه بر شکل مجازی به صورت حضوری در پارک ورشو ساعت ۲۱ برگزار می‌شود. محسن اسماعیلی، بیژن عبدالکریمی، ناصر مهدوی و … از جمله سخنرانان این نشست هستند.
علاوه براین سلسله نشستها، مسجد دانشگاه صنعتی شریف هم نشست هایی با عنوان «حماسه حسینی از نگاهی دیگر» در دهه اول ماه محرم برگزار می‌کند که موضوع این نشست ها هم مباحث اندیشه ای است. این نشست ها از ۱۹ مرداد ماه آغاز شده و تا ۲۸ مرداد ماه هم ادامه دارد. این سخنرانی ها به صورت حضوری در مسجد دانشگاه صنعتی شریف برگزار می شود.
«حسینیه اندیشه» عنوان برنامه دیگریست که از روز اول ماه محرم به مدت ده روز ساعت ۱۲ ظهر از تلویزیون اینترنتی فکرت پخش می‌شود. در این برنامه اساتیدی همچون، حمید پارسانیا، احمد رهدار، محمدهادی همایون، ابوالفضل ساجدی، احمدحسین شریفی، علاء الدین اسکندری، عبدالحسین خسروپناه، فریبا علاسوند، حمیدرضا شاکرین، سید حسین شهرستانی سخنرانی می کنند.
سلسله جلسات آنلاین «درس گفتارهای عاشورایی» با ارائه اساتید برتر عاشورا پژوهی کشور در فضای اسکای روم برگزار می‌شود. در بخشی از این دوره به جریانات پس از واقعه عاشورا و شبهاتی و در بخش دیگر به شبهات وهابیت درباره مباحث تربت سیدالشهدا (ع) و شبهات عزاداری پاسخ داده خواهد شد. این جلسات از ۱۱ مرداد ماه آغاز شده است. علاقمندان جهت اطلاع از ساعت برگزاری نشست ها به آدرس ieks.org مراجعه کنند.
محسن اسماعیلی، عضو هئیت علمی دانشگاه تهران هم در سلسله مباحثی که در استودیو مبین سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور برگزار می‌شود به بررسی تاریخ تحلیلی عاشورا، ریشه‌های این قیام و درس‌های آن برای دنیای امروز می‌پردازد. این درسگفتارها در خبرگزاری ایکنا و صفحه شخصی اینستاگرام محسن اسماعیلی قابل مشاهده است.
برنامه تلویزیونی «سوره» یکی از برنامه های اندیشه‌ای تلویزیون است که مدتی است از شبکه چهار سیما پخش می‌شود. این برنامه، فصول مختلفی دارد که هر فصل به یک موضوع اختصاص دارد، همزمان با فرارسیدن ماه محرم فصل جدیدی از این برنامه با عنوان «فصل بنی امیه» از دوشنبه ۱۸ مرداد ماه آغاز شده که هرشب ساعت ۲۲.۳۰ از شبکه چهار سیما پخش می شود. وجه تمایز این برنامه با سایر برنامه های محرمی دیگر این است که به واقعه کربلا از جنبه دیگری پرداخته می‌شود، به بیان دیگر شناخت خاندان اموی و امویان گام مهمی در جهت شناخت این واقعه عظیم تاریخی است. دینداری بنی امیه، ضرورت و اهمیت شناخت آنها از سرفصل‌های مهم این فصل از برنامه «سوره» است.
کرونا جان دو اندیشمند جوان را گرفت
اما اینروزها متاسفانه اخبار مربوط به درگذشت چهره ها زیاد شده است و در هفته گذشته دو چهره اندیشه ای هم از دنیا رفتند. علیرضا صیاد منصور، پژوهشگر حوزه فلسفه و مطالعات زنان، دکتری فلسفه محض از دانشگاه تهران روز ۱۶ مرداد ماه از دنیا رفت. دبیری کارگروه روابط بین‌الملل انجمن خدمات فرهنگی ایرانیان خارج از کشور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیری کارگروه دانشجویی اولین کنگره بین‌المللی اخلاق در علوم و فناوری از جمله فعالیت های مرحوم صیاد منصور بوده است.
رحیم نیکبخت، از نویسندگان حوزه تاریخ انقلاب از دیگر افرادی بود که هفته گذشته براثر ابتلا به ویروس کرونا جان باخت. وی دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بود و در کنار پژوهش در حوزه تاریخ انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر آذربایجان، مدیریت بخش تدوین اسناد و تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی و مدیریت بخش تحقیقات تاریخ مجلس را نیز عهده‌دار بود.
نقد خسروپناه به کتاب «علم دینی، علم بومی و علم اسلامی» علی پایا
از برنامه های ویژه محرم که گذرکنیم، به برگزاری نشستی با عنوان نشست نقد و بررسی کتاب «علم دینی، علم بومی و علم اسلامی» تالیف علی پایا می رسیم که هفته پیش با حضور مولف اثر، رضا منصوری، استاد بازنشسته دانشگاه صنعتی شریف، حجت‌الاسلام رسول جعفریان، رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و هادی صمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی به میزبانی مرکز نشر دانشگاهی برگزار شد.
جعفریان در این نشست گفت: اگر کسی می‌خواهد از علم دینی صحبت کند، علم دینی صرفاً شامل بحث‌هایی نیست که از دوره پسامدرن وارد ایران شده باشد، بلکه ریشه‌هایش در میان اندیشه مسلمانان بوده است. اینکه معتزله علم را چه می‌دانند مهم است. اصلاً فیزیک تا مدت‌ها در انحصار معتزله بوده است تا مشکلی با خدا و قیامت پیدا نکند. کلاً کتاب «علم دینی، علم بومی و علم اسلامی» بسترهای لازم را ندارد و روایت ایرانی اسلامی ارائه نمی‌کند.
شهین اعوانی، عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران هم در نشست «عملگرایی در سیره امام موسی صدر» که جزو سلسله درسگفتارهای اندیشه و عمل است درباره نسبت عمل و نظر در اندیشه امام موسی صدر سخنرانی کرد. اعوانی در این سخنرانی گفت: براساس نظر امام موسی صدر ، انسان موجودی است آزاد و مستقل، فردی از جامعه، جزئی از هستی و از مخلوقات خداوند است. عمل صالح انسان از خلال همین ابعاد چهارگانه شکل می‌گیرد یعنی آزاد بودن، مستقل بودن، فردی از جامعه بودن و جزئی از هستی بودن؛ یعنی همه اعمال انسان با این چهار تا در ارتباط است. او باید به انسان بودن خودش ایمان داشته باشد. وقتی این ایمان باشد باید با عمل صالح تعامل داشته باشد. نمی‌شود عمل صالح بدون بینش و نظر باشد. بنابراین ایمان موجب عمل صالح است و عمل صالح ضامن ایمان است و این دو با هم در تعامل هستند.
تازه های بازار نشر
اما طبق روال هرهفته بخش پایانی گزارش هفتگی مان به معرفی نشریات و کتاب های اندیشه ای اختصاص دارد. در هفته ای که پشت سرگذاشتبم، یازدهمین شماره فصلنامه تخصصی «حکمت نامه مفاخر» ویژه قطب الدین شیرازی به همت انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شد. همچنین کتاب «مشروطه ایرانی به روایت عثمانی» نوشته حسن حضرتی در ۲۵۵ صفحه به بهای ۸۶ هزار تومان از سوی نشر لوگوس منتشر شده است این انتشارات همچنین، کتاب «روان‌شناسی سیاسی بین‌الملل؛ جستارهایی درباره رشته‌ای نوین» تألیف آنا کورنلیا بیر را با ترجمه مجید علائی منتشر کرده است. انتشارات پگاه روزگار نو هم به تازگی کتاب «هرمنوتیک پزشکی و پدیدارشناسی سلامت» نوشته فردریک اسونوس با ترجمه ناصر مومنی را منتشر کرده و خبر داده که پنج اثر دیگر در حوزه فلسفه و فلسفه پزشکی در راه انتشار دارد که به زودی منتشر می‌شود.
