نگاهی به طرح جدید سازمان سینمایی؛
طبق اعلام رئیس سازمان سینمایی قرار است به زودی گروه سینمایی «فرهنگ» برای حمایت از اکران فیلم‌های غیرتجاری کار خود را آغاز کند اما هنوز سازوکار فعالیت این گروه مشخص نیست.
به گزارش خبرنگار مهر، محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی خبر از ایجاد گروه سینمایی «فرهنگ» را داده است اما هنوز مشخص نیست که کدام دسته از آثار قرار است در چنین گروه سینمایی اکران شوند از این رو در یادداشت پیش رو ۲ گمانه زنی برای انتخاب آثار در گروه سینمایی «فرهنگ» درنظر گرفته شده است که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
سناریو اول؛ گروه «فرهنگ» یا «هنروتجربه» مساله این است!
بیش از یک دهه است که سینمای ایران با ورود کارگردانان جوان و در پی آن نگاه های تازه به این هنر با موج جدید تولید فیلم های هنری و یا همان به اصطلاح آثار غیرتجاری مواجه شده است. آثاری که برخی از آنها در این سال ها توانسته توجه مخاطبان را به سمت خود جلب و اسباب رضایت این گروه از علاقه مندان به سینما را فراهم کند.
با افزایش نقدهای مثبت نسبت به این آثار در سینمای ایران، تمایل به تولید چنین فیلم‌هایی نیز افزایش پیدا کرد به گونه ای که در چندین دوره از جشنواره فیلم فجر بخشی را برای نمایش این دسته از فیلم ها البته با عنوان «هنر و تجربه» در نظر گرفتند. هرچند تولید بخشی از این آثار هزینه چندانی به همراه نداشت و می توان آنها را آثار «لوباجت» یا «کم هزینه» خواند اما باز هم برای بازگشت سرمایه تولید، باید فضای مناسب برای اکران این فیلم ها فراهم می شد تا تهیه کنندگان چنین آثاری که عمدتا در بخش خصوصی فعال بودند بتوانند به چرخه تولید چنین فیلم هایی ادامه دهند.
اما مساله این بود که سینماداران به دلیل استقبال کمِ مخاطبان از چنین آثاری تمایل کمتری به اکران این فیلم ها در سینماهای خود داشتند و فرصت زیادی برای نمایش آن ها در سینماها فراهم نمی شد؛ به همین دلیل تصمیم گرفته شد گروه سینمایی به نام «هنر و تجربه» شکل بگیرد تا نظمی در اکران فیلم هایی از این دست و با هدف ایجاد فرصت برای اکران آثار غیرتجاری فراهم شود.
ایده ای که مورد استقبال مخاطبان سینما و صد البته سینماگرانی که در این حوزه فعالیت می کردند، قرار گرفت؛ هرچند این طرح قدمی مثبت به سمت اکران و فروش آثار غیر تجاری بود اما همانند هر طرح دیگری نیز با مشکلاتی مواجه بود و همچنان است که از آن جمله می توان به عدم ثبات سانس های نمایش فیلم ها، پراکندگی سالن های نمایش و یا اختصاصی سانس های سوخته برای نمایش آثار که معمولا علاقه مندان به این نوع از سینما در چنین ساعت هایی درگیر فعالیت های روزانه خود بودند، اشاره کرد به همین دلیل همین تعداد معدود از مخاطبان هم فرصت چندانی برای تماشای این فیلم ها در سینما ندارند و بسیاری از آثار قابل توجه در چارچوب فیلم های «هنروتجربه» یا دیده نمی شوند یا کمتر فرصت دیده شدن برایشان فراهم می شود.
هرچند گاهی مدیران این بخش که خود نیز جزو مدیران جوان به شمار می روند تلاش هایی برای رونق این گروه سینمایی می کنند اما باز هم این تلاش ها نتیجه چندانی به همراه ندارد. اما دلیل توضیحاتی که ارائه شد، توجه به صحبت های جدید محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی است که به تازگی درباره شکل گیری گروه سینمایی جدیدی با نام گروه سینمایی «فرهنگ» توضیحاتی بیان کرده است. ابتدا که چنین خبری را می خوانیم با خود فکر می کنیم که این گروه سینمایی جدید قرار است چه نوع از سینمایی را در خود جای دهد اما با مطالعه کامل خبر متوجه می شویم که اولین اشاره خزاعی به ساماندهی و حمایت از اکران فیلم های غیرتجاری است.
نکته این است که ایجاد چنین گروه سینمایی خود می تواند به نوعی موازی کاری با گروه سینمایی «هنروتجربه» باشد چرا که تقریبا همان مسئولیت هایی که «هنروتجربه» برای اکران فیلم های هنری و غیرتجاری داشت برای گروه سینمایی فرهنگ نیز تعریف شده است.
مساله اینجاست که مخاطبان و سینماگران با ساز و کار این گروه سینمایی بعد از تمام این سال ها آشنا شده اند و با وجود تمام کم و کاستی ها باز هم برای تماشای آثار مورد نظر خود به سینماهای «هنر وتجربه» می روند. بهتر نبود سازمان سینمایی به جای ایجاد یک گروه سینمایی جدید که با این تعاریف چیزی جز سردرگمی مخاطبان و فیلمسازان ندارد روند توسعه فعالیت های «هنروتجربه» را تسهیل می کرد تا فیلم های هنری، تجربی و غیرتجاری در همین گروه به نمایش در می‌آمدند؟
البته محمد خزاعی پیشنهادهای قابل توجهی برای شکل گیری این گروه سینمایی از جمله در نظر گرفتن ساعت اکران فیلم ها از ساعت ۱۴ تا ۲۲ به صورت مداوم و … مطرح کرده است اما کاش این امکان برای فیلم های گروه «هنروتجربه» فراهم می‌شد تا از میزان سردرگمی ها کاسته شود؟ و ۲ گروه سینمایی با موازی کاری یک هدف را دنبال نکنند.
نکته دیگر این است که علاقه مندان به اکران فیلم های خود در گروه سینمایی «فرهنگ» باید فرم درخواستشان را به موسسه «سینماشهر» ارائه دهند و این به آن معنا است که نمایش چنین فیلم هایی کاملا از زیر مجموعه گروه سینمایی «هنروتجربه» خارج می شود.
سناریو دوم؛ اکران فیلم‌های غیرتجاری یا ارگانی
در سناریو دومی که برای این خبر در نظر می گیریم، به این مساله توجه داریم که ممکن است منظور رییس سازمان سینمایی از اکران فیلم های غیرتجاری در گروه سینمایی «فرهنگ»، فیلم هایی باشد که با سرمایه ارگان ها و نهادهای مختلف تولید شده اند و معمولا در اکران سینماهای کشور با استقبال کمتری نسبت به دیگر آثار مواجه می شوند.
صاحبان چنین آثاری در سینمای ایران کاملا مشخص هستند و هرکدام نیز به نوعی بخشی از مالکیت سینماهای کشور را در دست دارند از این رو مشکلی با اکران فیلم های خود ندارند. البته نباید فراموش کرد که سهم عمده تولید فیلم در سینمای ایران توسط همین چند نهاد دولتی انجام می گیرد به همین دلیل با توجه به صحبت های محمد خزاعی در مورد اکران فیلم های غیرتجاری در گروه سینمایی «فرهنگ» می توان نتیجه گرفت که حداقل ۷۰ درصد از تولیدات سینمای ایران قرار است در این گروه سینمایی نمایش داده شوند.
از آنجاکه معمولا تعداد اندکی از آثار سینمایی در چارچوب تعریف فیلم تجاری قرار می گیرند و با فروش چشم گیری مواجه هستند و بقیه آثاری که در طول سال اکران می شوند فروش متوسط یا ضعیفی دارند پس این امکان وجود دارد که در گروه سینمایی «فرهنگ» اکران شوند که سهم زیادی از همین آثار غیرتجاری را فیلم‌های مورد حمایت ارگان‌ها و نهادهای دولتی شامل می‌شوند و تعداد کمتری متعلق به بخش خصوصی هستند.
